IMEI дигән сүзне сез, әлбәттә, берничә тапкыр ишеткәнсездер, аерым алганда, телефон урлану яки аны тикшерү турында сөйләшкәндә. Ләкин бу нәрсәдер? IMEI – бу International Mobile Equipment Identity, ягъни мобиль җиһазның халыкара идентификаторы.
Гади сүзләр белән, бу сезнең җиһазыгызның уникаль санлы паспорты, ул күзәнәк челтәрләре дөньясында аның бармак эзе. Бу номер телефонга, планшетка, модемга яки мобиль элемтә ярдәменә ия акыллы сәгатькә дә җитештерү баскычында ук бирелә һәм аның белән гомер буе кала. SIM-карта номерыннан аермалы буларак, ул сезнең тарифка бәйле һәм аны башка аппаратка күчереп була, IMEI җиһазның үзенә каты беркетелгән. Бу шулай ук сезнең гаджетны оператор челтәрендә ачык идентификацияләргә мөмкинлек бирә, аның эчендәге сим-картаны алмаштырсалар да.
Яңалык 19.12.2025:
IMEI-номерларның бердәм базасында телефоннарны мәҗбүри теркәү өчен өстәмә билгеләнгән түләү алу планлаштырыла. Шул ук вакытта, җиһаз «соры» юл белән кертелсә, бу түләү бәясенең процентлы өлешен тәшкил итә ала.Яңалыкка сылтама.
«Рәсми юл белән кертелгән җиһазлар өчен кечкенә билгеләнгән түләү алу шартларында җиһазларны базда теркәү моделье эшкәртелә, ә «соры» юл белән кертелгән җиһазлар өчен түләү җиһаз бәясенең билгеләнгән процентын тәшкил итә ала», – дип RF властлары «соры» базар белән көрәшнең яңа ысулын аңлаталар.
Хәзерге вакытта бу сегменттагы «соры» базар күләме якынча 1 триллион сум итеп бәяләнә. Искәрмик, IMEI-номерлар – бу җиһазнаң уникаль номеры, аны җитештерүчеләр һәр гаджетка бирәләр.
Яңалык кертелгәннән соң илдә сим-картаны теркәлмәгән җиһазга кертү мөмкин булмаячак – ул эшләмәячәк. «Теркәлмәгән җиһазлар операторлар челтәрләрендә гади генә эшләмәячәкләр, бу контрабандлы кертү мәгънәсен югалта», – дип белгечләр ассызыклап әйтәләр.
IMEI 15 саннан торган эзлеклек, шулай ук программа тәэминаты идентификаторын (IMEISV) үз эченә алган 16-санлы юраманы да очратырга мөмкин. Бу саннар – очраклы җыелма түгел. Алар ачык структураланган һәм үз эчендә билгеләнгән мәгълүматны йөртә. Беренче сигез сан – бу TAC (Type Allocation Code), җиһаз төре коды. Ул сезнең җиһазыгызның җитештерүчесен һәм аның конкрт моделен күрсәтә. Киңәгү алты сан – заводта сезнең үзегезнең экземплярыгызга бирелгән уникаль серияле номер. Вә ниһаять, соңгы, унбишенче сан – контроль. Ул Лунаның махсус алгоритмы буенча исәпләнә һәм номерның дөреслеген тикшерү өчен хезмәт итә, хаталарны яки ялганнарны бетерү өчен. Элек структурада шулай ук җиһазның җыелу урынын күрсәткән ике санлы FAC (Final Assembly Code) бар иде, ләкин хәзерге вакытта бу практика бетерелгән, ә TAC сигез санга кадәр киңәйтелгән.
IMEI-ны кайда һәм ничек табарга
IMEI-ны берничә гади ысул белән табарга була, һәм аларның иң тизсе һәркайсы телефонда эшли. Фәкать смартфонның номер җыю программасын ачыгыз һәм универсаль комбинация керетегез: *#06#. Шунда ук экранда сезнең 15-санлы IMEI пәйда булачак. Әгәр сездә ике физик SIM-карталы смартфон булса, ул вакытта, ихтимал, ике аерым IMEI күренәчәк – һәр слот өчен берәрсе.
Икенче ышанычлы ысул – җиһаз көйләүләренә кереп карарга. Android-смартфоннарда «Көйләүләр»гә керергә, аннары «Телон турында» яки «Җиһаз турында мәгълүмат» бүлеген табарга, анда – «Статус турында мәгълүмат» пунктын яки турыдан-туры «IMEI»не. iPhone хуҗалары номерны «Көйләүләр» > «Төп» > «Бу җиһаз турында» юлы аша үтеп һәм исемлекне аска төшереп таба алалар. Шулай ук IMEI практик рәвештә һәрвакыт физик ташыгычта дубляжлана. Телефонның арткы панелен карагыз (аерым алганда, иске модельләрдә), SIM-карта өчен лотокка кереп карагыз яки, әгәр аккумулятор алына торган булса, астындагы этикетканы табыгыз. Вә, әлбәттә, оригинал савыт-саба турында онытмаска кирәк – тартмада һәрвакыт бу мөһим код белән этикетка бар, шулай ук гарантия талонында да.
Куркынычсызлык сакчысы: IMEI телефонны урланудан ничек саклый
IMEI-ның төп һәм иң танылган функциясе – җиһазны урланудан саклау һәм аны кире кайтаруда ярдәм итү. Әгәр сезнең телефоныгыз урланган яки сез аны югалтсагыз, SIM-картаны блоклаудан соң беренче булып аның IMEI-н элемтә операторына хәбәр итәргә кирәк. Оператор бу номерны махсус кара исемлеккә – Equipment Identity Register (EIR) кертергә мөмкин. Моңнан соң бу IMEI белән җиһаз бу оператор челтәрендә теркәлү мөмкинлеген югалтачак, файдасыз пластик һәм металл кисәгенә әвереләчәк. Идеаль очракта, блокланган җиһаз турында мәгълүмат гомуми мәгълүмат базаларына тапшырыла, бу теориядә телефонны системада катнашучы башка операторларда да блокларга тиеш.
Өстәвенә, IMEI белән урлау турында гариза биргәндә полициягә мөрәҗәгать итәргә мөмкин. Хокук саклау органнары операторлар белән хезмәттәшлек итеп, җиһазны күзәтү өчен бу уникаль идентификаторны кулланалар. Уңышлы күзәтү өчен телефонның көчкә кушылган һәм челтәрнең зонасында булуы кирәк икәнлеген аңларга мөһим. Ләкин система идеаль түгеллеген искәртергә кирәк. Максатлы кораллар белән җибадәчеләр телефонның IMEI-н үзгәртә ала, бу аның блоклануын һәм күзәтүен киендерә. Күп илләрдә ошундый манипуляцияләр җинаять җаваплылыгын китерә торган эш булып тора.
Номердан да күбрәк: IMEI-ның көндезлек тормышта практик кулланылышы
IMEI урлаулар белән көрәштән тыш, берничә гади тормыш ситуациясендә дә алыштыргысыз корал булып тора. Беренче чиратта, бу сезнең кулдан телефон сатып алуда төп өстенлегегез. Һәркайчан да җиһазны IMEI-н онлайн-сервисларның берсе аша тикшермичә, кулдан сатып алмагыз. Мондый тикшерү телефонның кара исемлектә урланган яки югалган дип торамы икәнлеген, оператор тарафыннан түләмә кертмәгәнлек өчен блокланганы икәнлеген, шулай ук модельне, чыгыш илен һәм башка техник характеристикаларны раслый. Бу сезне җидди проблемалардан һәм финанс югалтуларыннан саклый.
IMEI шулай ук турыдан-туры гарантияле һәм сервис хезмәте белән бәйләнгән. Җитештерүчеләр һәм рәсми сервис үзәкләр җиһазның дөреслеген тикшерү, гарантиянең гамәл вакытын билгеләү һәм ремонт тарихын карау өчен бу номерны кулланалар. Телефонга страховка төзү вакытында IMEI шулай ук килешүдә күрсәтелә. Кызыклы, IMEI фәкать телефоннар өчен генә түгел кулланыла. Мобиль элемтә модуленә ия булган теләсә нинди җиһаз – планшетлар, модемнар, GPS-трекерлар, акыллы сәгатьләр – челтәрдә идентификацияләү өчен үз уникаль IMEI-на ия.
Сак булыгыз: IMEI турында астына ташлар һәм мифлар
Мондый көчле идентификаторга ия булгач, аның белән дөрес мөнәсәбәттә булу мөһим. IMEI номерын һәркайчан да очраклы кешеләргә яки тикшерелмәгән сайтларга әйтмәгез. Алдаучылар аны җинаять манипуляцияләр өчен куллана ала. Мәсәлән, сезнең телефоныгызны «урланган» җиһазларның рәсми булмаган базасына кертә алалар, аннары аның «блоклануын бетерү» өчен акча таләп итә алалар. Шулай ук теориядә IMEI клонлау мөмкин, сезнең идентификатор башка җиһазга күчерелә, бу челтәрдә бутау тудыра.
Сатып алынган җиһазда IMEI юк, бары тик нольләрдән яки гади эзлеклектән, мәсәлән, 123456789000000, торса, сак булырга кирәк. Бу ялган, рөхсәтсез җыелган яки җидди программа хаталары белән телефонның ачык билгесе. Мондый җиһаз, ихтимал, операторлар челтәрләрендә эшләмәячәк яки теләсә кайсы вакытта блокланырга мөмкин. Әгәр сезнең телефоныгыз урланган, ә соңрак полиция тарафыннан табылган булса, аны кара исемлектән бетерү – гади булмаган процедура. Гадәттә, моның өчен блоклауны керткән операторга мөрәҗәгать итәргә һәм милек хокугын раслаучы документларны тәкъдим итәргә кирәк.
Глобаль масштабта IMEI куллану алымнары илдән илгә аерыла. Кайбер җирләрдә урланган телефоннарны үзара блоклауның үсеш алган системалары эшли. Башка илләрдә «ак исемлек» системасы кулланыла, анда челтәрдә эшләү өчен җиһаз алдан милли базада теркәлгән булырга тиеш. Бу контрабанда белән һәм сертификатланмаган аппаратлар белән көрәш өчен эшләнә.
IMEI – бу SIM-карта өчен лотокка эленгән җыланган цифрлар эзлеглегеннән күбрәк. Бу мобиль экосистеманың куркынычсызлыгының төп элементы, сезнең милегне саклау коралы һәм җиһазның дөреслеге гаранты. Ул сезнең гаджетыгызны җыю конвейерынан утилизацияләүгә кадәр озата, сезгә проблемалы вакытта ярдәм итә һәм дөнья буйлап челтәрләрдә аның төгәл эшләвен тәэмин итә. Җиһазларыгызның IMEI-н язып алыгыз һәм бу мәгълүматны ышанычлы урында – гаджетларның үзеннән аерым саклагыз. Бу көнгә берничә минут китә торган гади гадәт киләчәктә сезгә нервларны, вакытны һәм зур акча күләмен сакларга мөмкинлек бирә.
